|
|
|
|
Vim kiÚpˆFar ib¯anI n†, Baxa
ib¯anIw n†| ŸpSagt jIben Vim …kjn icik‡sa ib¯anI| ŸpSar …eHn iBÊta se¹Ôw Ÿkn
Vim …kiF kiÚpˆFar sPFwyYar, taw Vbar ba„la ŸlKar Ÿpãagãam otir kret Ÿglam Î
…k baekY tar ˆ¹r "Necessity is the
mother of invention"|
Vim kiÚpˆFaer ba„la ilKet ca† Vera Aenekr mt, ikǼ ntun ker …kiF ikebaàh
muKóù kret ca† na| …r ŸpCenr †itHas Aenk dIàG| Vim Kub s„eQep …Kaen ta blar
sueZag Ÿnb| Baxar pãit Vmar dUàblta Kub
ŸCaFebla ŸTek†, Vr ba„la Baxar pãit ta sImaHIn| ba„la bYakreNr kifn kifn t¹Ô
Vmaek VnÆd idt sbsmy†| pirNt byes baó»b pãeyajen tar ŸTek dUer cel ŸZet Hl|
c´gãam Ÿmihekl kelj ŸTek …m.ib.ib.…s paS ker ŸdeSr ibiBÊ jaygay cakir krlam
keyk bCr| ha¹¡arsulB gaÝIeàZr ABab, bYi¹¡gt nIit Vr dàSenr kareN ibeSx Bal
kret pariClam na inj ŸpSaet| ifk Ÿssmy japan srkaerr …kiF bâi¹ Ÿpey Ÿglam
kYansar gebxNa …b„ icik‡say ˆ¬c iSQar jnY| iHeraiSma †ˆinBaiàsiF ô™l Ab Ÿmihisen
ip…†c.ih krar jnY 1990 sael Vim japaen Za†| ŸsKaen† Vmar kiÚpˆFaer Haet KiR| kiÚpˆFar namk …† ŸmiSniF
ikBaeb kaj ker ta na janelw …r cm‡kairtÔ Vmaek mu© ker saeT saeT†| ÷æp smey†
Vim …et ŸnSa¹¡ Hey piR …b„ …r ibiBÊ
application program-…r
bYbHaer inejek sablIl ker ŸPil| …'rkm smey Vr dSjn ba–alIr ŸZ †¬Ca …b„
AnuBUit Hy Vmarw ta-† Hl| Vim ca†lam kiÚpˆFaer ba„la ilKet| japaenr iSQa
pãitòan§ilet tKn mYaikÆFeSr Zug| Vim ŸdS ŸTek mYaikÆFeSr jnY ba„la PÆF
Vnalam| jIben pãTm baerr mt kiÚpˆFaer ba„la ŸlKar crm ˆe¹jna iney PÆFiF †nöl
ker Microsoft Word cailey Vmar nam ilKet Ÿglam Î DaqaFa
ŸKlam ifk tKn†| Vim Bablam ŸkaTaw Bul He¬C, ikǼ BulFa ŸZ ik ta buJet pariC
na| kiÚpˆFar ikBaeb kaj ker ta janar VgãeHr sUcna Vmar ŸsKan ŸTek†| …k DreNr HtaSa iney bCr giRey
Zay| kiÚpˆFaer ba„la ŸlKar AdmY †e¬CFa capa peR Taek pRìna Vr Vnuxai˜k kaejr
bYó»tay| ikǼ menr meDY sbsmy† …kFa icÇ»a Gurpak Kay Î japanIra Zid taedr
bYbHaerr pãay VF Hajar character †„erij ikebaeàhr 26iF key idey†
Fa†p kret paer teb Vmra Ÿkn …k† Baeb Vmaedr AniDk 250iF character Fa†p kret parb na! …r ˆ¹riF janar jnY Vmaek AepQa kret HeyeC keyk
bCr| ZKn ta Ÿplam tKn AnuBb krlam kiÚpˆFaer …kiF saàbjnIn ba„la ŸlKar
sPFwyYaerr SUnYta …b„ …k† saeT AnuBb krlam …r ApirHaàZYta| 1994 sen Vim ŸdeS iPir …b„
jIibkar Ainëcytay Verk DreNr HtaSay Vº¡aÇ» H†| duàBagY ba ŸsOBagYº¡em Vim
÷epÈr ŸdS Vemirkay …kiF cakir Ÿpey Za†| Ÿs bCr† Ae¢aber Vim iminyapiles
†ˆinBaiàsiF Ab imenesOFa Ÿmihekl ô™el jeyn kir| ntun jayga, ntun cakir, iBÊ
Drenr jIbn pãNalI Î …sb ikCuet inejek mainey inet bCr par Hey Zay| DIer DIer
ŸsKaen pircy Hy AnYanY ba„laedSIedr saeT| tr›n …kiF gã›p, Zaedr ŸbSIr Bag†
iSQa ba ŸpSay kiÚpˆFaerr saeT jiRt taedr saeT Ginòta geR wef Vmar ApUàN †¬Car
taiged| Vim …edr saeT kiÚpˆFaer sHej ba„la ŸlKar jnY Ÿkan ikCu kra Zay ikna
Ÿs bYapaer Vlap kret Taik| Vsel baó»b ijinsiF iBÊ| s„iSåñ
kaˆek buJaet† parlam na …kiF saàbjnIn …b„ sHj ba„la ŸlKar sPFwyYar Vmaedr kt
drkar| Vim tKn inej† …kiF sPFwyYaerr ihja†n ifk krlam …b„ …'bYapaer Vmar
V†ihyar kTa Aenkek† bllam| Aenek† Vmaek "…Fa sÝb na', "ba„la kyjn
bYbHar ker', "…Far drkar† ba ik', "…iF otir kret …t pirSãm Vr smy
lageb ŸZ ta cost-effective Heb na' †tYaid DreNr ˆ¹r idey inró»
kret ca†l| Vim AnuBb krlam Vmaek …ka† …Fa iney …igey ŸZet Heb …b„ pN krlam
Vim …Fa krb†| Vim kiÚpˆFaerr ˆpr pRaìna ìr› krar kTa Babet laglam| …kiF P™l Fa†m cakir, s„sar …b„
samaijkta ker sÚpUàN ntun …kiF ibxey pRaìna kra sHj ny| taet Krecrw bYapar
VeC| Ÿpaö hkFral ŸPela iHeseb Vmar Vy sIimt| tbuw Vim isÁaÇ» inlam Vim pRb|
†ˆinBaiàsiF Ab imenesOFay …b„ ŸsÆF pl ŸFkinkal ŸsÆFaer Vim itniF Ÿpãagãaim„
lYa„§eyejr ˆpr Ÿkaàs ŸSx krlam Ait keñ| Vim jain …§ilr ŸpCenr karN Ÿjen
ŸsKankar Aenek† VRael ŸHeseCn| ikǼ ŸkanikCu† Vmaek Vmar lQY ŸTek ibcUYt kret
paer na†| Ÿkaàs§il krar pr Vim buJet
parlam Î Vim ŸZ DreNr sPFwyYaerr kTa …tidn Der BabiC ta baó»bayn kra sÝb|
ikǼ Ÿpãagãaim„-… Vmar sIimt ¯aen ta kra Zaeb na| Vim Kƒujet Taklam ˆ‡saHI
kaˆek pawya Zay ikna| Ÿpeyw Ÿglam …ksmy| tar nam taHimd ŸcODuir taÊa| byes
Vmar bCr deSekr ŸCaF| janet parlam Ÿs mYaikÆFeSr jnY ba„la PÆF ŸheBlap kereC
Ÿkan …k smy| tar saeT Vlaep lQY krlam tarw ˆ‡saH VeC ba„la iney ikCu …kFa
krar| Vim Vmar V†ihya§il Ÿpãagãaim„-…r Baxay ileK (pseudocode) taek ŸdKalam, ba„lar jnY Vmar ikebaàh ŸlVˆF idlam …b„ Vim kI ca†
ta ibó»airt bllam| tKn '98-…r januyarI| Vmra kaj
ìr› krlam| taÊaw …kiF cakir ker| At…b Vmaedr kaj krar smy sÐaHaeÇ» …b„ AnYanY
idn rat VFFar pr ìr› Hy| Ÿkan Ÿkan raet ta rat dueFa pàZÇ» cel| …r maeJ
†ˆinBaiàsiFr cakirr Ÿmyad ŸSexr ŸnaiFS ŸpeyiC| Verk HtaSay inmi°t Hey ntun
cakir KƒujiC| bYi¹¡gt pãecñay gãIn kaàh namk bó¼iFr jnYw kaj kriC| ikǼ St
si˜ntar maeJw ba„lar kaj …kFu …kFu ker cailey Zai¬C ifk†| …Baeb† pãay Cy
maesr maTay Vmra …kiF pUàna˜ ba„la
Application Program otir ŸSx krlam| AelOikkBaeb tar ikCu Veg† Vmar gãIn kaàh …b„ ntun cakir
dueFa† pãay …k†saeT Hl| Vim tKn prm iniëcÇ»| jula†-…r 1 tairK (1998) Vmaek
ntun kaej jeyn kret Heb| 1998-…r jun maesr 26 tairK
iminyaepailes Vmar basar ŸbsemeÆF Vmra Vmaedr ba„la sPFwyYar "AàksPF bàN
1.0' …r ìB ˆeÃaDn krlam VnuòainkBaeb| ŸsKankar ŸbS ikCu ba–alI Ÿs† Anuòaen
…esiCeln …b„ …t sHej† ba„la ŸlKa Zay ŸdeK cm‡kát HeyiCeln| Aenek† …r meDY
pãcur sÝabna ŸdeKiCeln …b„ …iF iney bYbsa krar jnY ˆ‡saH juigeyiCeln| ikǼ
Vmar Ÿkan bYbsaiyk ˆeÀSY iCl na| Vmar …kmaº ÷pÈ iCl Î …mn …kFa ikCu otir kra
Za idey ŸZ Ÿkˆ ca†el ba„la ilKet paern| Vim pãaTimkBaeb taet sPl HeyiC| …r caridn per Vim ŸhnBar cel
Vis| Vbaera ntun jayga, ntun cakir Î sbikCu §iCey ifkfak kret mas Ceyk cel
Ÿgl| …r maeJ inejr otir sPFwyYar inej† Balmt bYbHar krar smy Ÿplam na| …kFu
suióùr Het AàksPF beàNr bYbHar ìr› krlam| buJet parlam …ek Vera Aenk ˆÊt kra
Zay| ibeSx ker Zu¹¡aQr§il sHjBaeb Fa†ip„-…r ˆpay Ÿbr krar taigd Vmaek ŸbS cap
idet lagl| Absr smy§il Vim Vera ˆÊt …kiF sPFwyYaerr ihja†enr kaej braÀ krlam|
Vmar lijk§il Vim kagej klem otir kret Taklam| ikǼ Ÿs§il kiÚpˆFaerr Baxay
rœpdan krar jnY taÊaek Vr rajI kraet parlam na| Ÿs ba„la iney Vr Ÿkan kaj†
kreb na bel ýpñ jainey idl| tar HtaSar s˜t karNw iCl| Ÿkan bYbsaiyk dâiñBi˜ iney Vim
Zidw …iF otirr kaej Hat Ÿd† in, ikǼ taÊar ˆeÀSY iCl samanY iBÊ| ikCu ViàTk
s„eZaegr sÝabna Ÿs ÷aBaibkBaeb† kæpna keriCl| ikǼ pãay Cy maes tar AiB¯ta
taek crmBaeb HtaS kereC| Vim tar ˆ‡saHek punr›°Iibt krar jnY …bar maef
namlam| Aenk KaFa KaFin ker puerapuir ba„lay …kFa weyb sa†F otir krlam AàksPF
beàNr ˆpr| ibiBÊ ba„laedSI ŸParaem ŸZagaeZag ker …r pãcar ìr› krlam| saRaw
Ÿpet laglam ŸmaFamuiF| Vr …k†saeT taÊaek rajI kraenar jnY Ÿcña calaet Taklam|
laB Hl na Ÿkan| Vmar ÷pÈ Vbar HtaSa¬CÊ Het lagl| 1999 …r ŸýeÌFÜr mas| jiàjyar VFlaÆFa
SHer ˆ¹r Vemirka pãbasI ba–alIedr (FOBANA) seÚmln He¬C| Vim ŸsKaen AàksPF bàN
iney Haijr Hlam| ibiBÊ jayga ŸTek Vgt pãcur ba„laedSIedr maeJ bYapk saRa peR
Ÿgl| Vim ibHÕl Hey lQY kret Taklam taedr ibsMy-mu© pãitiº¡ya| du† sÉYay saeT
ker iney Zawya 50 kip sPFwyYar inWŸSx Hey Ÿgl| iPer …es pãay pãitidn† †-em†el
sPFwyYar pafaenar AnueraD Ÿpet Taklam| Vr Ÿpet Taklam pãS„sa w ˆ‡saH| taÊa …r
sb ikCu sÚpeàk† Vmar maDYem AbiHt iCl| Vim Bablam …bar buiJ taek rajI kraena
Zaeb| ikǼ Pl Hl ibprIt| ŸZ …tidn
rajI† Hi¬Cl na ba„la iney Vr Ÿkan kaj kret, VFlaÆFar saPlY …b„ pãcaerr
ŸpãQapeF Ÿs sÝbtW Vbar ˆ‡saH iPer ŸpeyiCl|
ikǼ Vmar se˜ kaj kret Apargta pãkaS ker Ÿs …ka† ntun …kiF Ÿpãaeje¢r
naem kaj kreb bel janal| … pãse˜ Ÿs
…mn …kiF pãó»ab idl Zaet rajI Hwya Vmar peQ Ÿkan Abóùaet† sÝbpr iCl na| tbuw …k pàZaey Vim rajI Hey Zabar kTaw
Bablam| ikǼ pãblBaeb Vpi¹ janal Vmar
ó½I| Ÿs Vmaek pãTm ŸTek† sb pãitkšl
Abóùaet† saHs, Si¹¡ Vr ˆ‡saH juigeyeC|
…barw tar bYitº¡m Hl na| Vimw
Bablam AnY Ÿkan Ÿpãagãamarek idey Vbar pãTm ŸTek sÚpUàNFa ntunBaeb kret
parb| ŸsOBagYbStW Vmar ŸCaFBa† maink
Vemirkay …l pRar jnY| Vim jantam na Ÿs Ÿpãagãaim„ jaen| Vmar s„keFr kTa Ÿjen
w' bll Ÿs pareb Vmaek …'bYapaer saHaZY kret| Vmar ibeSx Brsa Hi¬Cl na|
ZaeHak, SIetr CuiFet (ihesÜr '99) Ÿs Vmar basay …l itn sÐaeHr jnY| Vim sÚpUàN
V†ihyaFa taek buJalam| kaj VrÝ Hl| …'DreNr kaj Zidw tar kaeC sÚpUàN ntun tbuw
itn sÐaeHr odink 18 GÏFa pirSãem Vmra …kiF öäakcar dƒaR kirey ŸPllam| januyarI 2000 ŸTek tar £as ìr›
Hl| Ÿs pRt ŸhnBar ŸTek saeR pƒacS' ma†l dUer kYansaesr Wichita State University-Ÿt| sÐaeHr pãit buD Vr bâHýpitbar tar £as| Ÿs bó¼tW saeR
pƒacS' ma†l dUretÔ ŸhnBar ŸTek† £as krt| tar gaRI Ÿn†| pãit bâHýpitbar raet
£as ŸSx ker 캡bar ŸBar carFar smy tar kiÚpˆFariF iney Wichita-r Greyhound Bus ŸöSn ŸTek baes ˆft| ŸhnBaer …es
ŸpƒOCat pãay 13 GÏFa pr 캡bar ibekl pƒacFay| Vim taek bas ŸöSen Vnet ŸZtam|
"peT Ÿkan AsuibDa HeyeC ikna' pãeSÈr per† Vmra zuek ŸZtam Vmaedr pãeje¢r
Vlaep| basay ŸpƒOeC† Ÿs Ÿleg ŸZt tar kiÚpˆFar setup kret| tar per† Vmra bes ŸZtam kaej|
Vim rat dueFa VRa†Far smy Gumaet ŸZtam, Vr pãitidn† Ÿs kaj krt pãay skal
pàZÇ» | …Baeb† clt m˜lbar rat saeR n'Fa pàZÇ»| Vim taek Vbar bas ŸöSen idey
Vstam| rat saeR …garFar baes ceR pridn buDbar skal saeR …garFay Wichita ŸpƒOeC Ÿs cel ŸZt £aes| 캡bar Vbar iPer Vst ŸhnBaer| …† rIitet†
kaj cailey Zai¬C …'pàZÇ» Î Vj m˜lbar Ÿm maesr 2 tairK Î ŸbaD Hy …'DreNr
Amanuixk pirSãemr …kiF ADYaeyr ŸSx| …kiF jiFl smsYar smaDan idey
inKƒut sPFwyYar otir kra …t sHj bYpar ny| puera pãiº¡yaiFet† kaj krar VnÆd
ŸZmn iCl, HtaSaw iCl Ÿtmin Aenk| smsYas«™l banaenr Zt† gBIer pãebS keriC
smsYa§il tt† jiFl HeyeC| Ÿkan Ÿkan smsYar smaDan kret sÐaHKainkw ŸlegeC|
Ÿpãagãaemr Vnuxai˜k A„eSr smsYa§ilet SrNapÊ Het HeyeC pirict AiB¯
Ÿpãagãamaredr| taedr Aenek† Vmaek Ÿsa‡saeH saHaZY kereCn b†pº GƒaFaGaiF ker|
Vbar Ÿkˆba tar jana sUºiFw Direy idet can na† Anuemy ba Annuemy kareN| …'pàZÇ» iZin† ŸdeKeCn itin† beleCn …'DreNr …kiF sPFwyYaerr Kub drkar iCl| Vim …r pãeyajnIyta AnuBb keriC HaeR HaeR| Vr ta† St pãitkšltar meDYw AibcuYt ŸTekiC Vmar leQY| Vmar dS bCerr Babna Vr Sãm Vj pUàNtar ÃarpãaeÇ»| Vim Aenekr kaeC vNI| …† vN ìDu Vmar …kar ny, Vpnara Zara …iF bYbHar kreCn taedrw| kiÚpˆFaer …iF idey ba„la ileK Zid VnÆd pan teb† ìDu ŸZagYmUelY …r pãitdan Heb| |
|
|
|
|
|
|
|